Kulki orzechowe według przepisu z 1892 r.

Są czasem takie przepisy, że człowiek nadziwić się nie może, że całe dotychczasowe lata mógł się bez nich w ogóle obejść. Takie właśnie przemożne zdziwienie i mi przypadło w udziale, gdy po raz pierwszy przygotowałam ciasteczka z tego przepisu. Fantastycznie kruche, maślane, które jednak słodycz przełamują charakterystyczną orzechową nutą. Fenomenalnie sprawdzą się w roli malutkiej, ale satysfakcjonującej przekąski do kawy. Eleganckie, malutkie kuleczki obtoczone w cukrze pudrze przywodzą na myśl kulki śniegu, choć można podać je również w wersji podstawowej. Te drugie nie tylko już smakiem, ale również wyglądem przywoływać na myśl będą orzechy włoskie. W obu wariantach ich smak, za co ręczę – to prawdziwa poezja!

Przepis na te cudeńka wyszperałam w książce jeszcze z końca XIX wieku, w słynnej pozycji “Kucharz krakowski dla oszczędnych gospodyń. Smaczne i tanie obiady dla domów obywatelskich, z uwzględnieniem higieny i dyetetyki, z podaniem dyspozycyj na stósowne obiady każdego dnia całego roku”. Sami przyznajcie, czy już same tytuły ówczesnych wydawnictw nie urzekają? 

Ciasteczka przygotowuje się zupełnie ekspresowo, zwłaszcza w porównaniu z innymi tego typu wypiekami. Tu nie trzeba w ogóle zawracać sobie głowy ani wałkowaniem ciasta, ani wycinaniem fikuśnych kształtów. Wystarczy w dłoniach formować małe kulki wielkości wspomnianych włoskich orzechów i właściwie to ten element uznać można za najbardziej czasochłonny etap ich wykonania. Dzięki wykorzystaniu podstawowych składników, ciasteczka przechowywać można nawet do kilku tygodni w zamkniętym pojemniku czy puszce, choć konia z wozem temu, u kogo ten smakołyk ostoi się nietknięty dłużej niż kilka dni. 

Takie długotrwałe przechowywanie słodkich smakołyków to w ogóle jedna z moich niedoścignionych, domowych aspiracji. Jeszcze z dzieciństwa pamiętam niemego bohatera wielu bajkowych opowieści – w telewizji czy na kartach książek – pięknie zazwyczaj zdobione pudełko lub wielki słój z domowymi ciasteczkami. I jakkolwiek sama chciałabym, aby i w moim domu taki słój znalazł swoje miejsce, widać panie domu z kart książek dysponowały większą od mojej dozą silnej woli i umiaru. I choć poczyniłam już dawno stosowne zakupy i nie brakuje mi puszek, ozdobnych słoików i stylizowanych pudełek – cóż mi po nich, skoro wszystkie mają ten sam defekt – nic się w nich nie uchowa! Co nie wypełnię takiego pudełka po brzegi, to apetyt mój i reszty domowników będzie nas do niego przywodził co chwila. Bo przecież ciasteczko do kawki, do herbatki, bo ktoś nas rozzłościł, bo ktoś wpadł z wizytą. Ani się człowiek nie obejrzy i to ciasteczko, które miało być przecież “tylko jedno”, zjedzone z podnoszącym jeszcze smak pół-wyrzutem sumienia okazuje się być ostatnim z całej partii upieczonych łakoci. Sami rozumiecie, w takiej sytuacji i przy takim popycie ratować się można wyłącznie przepisami na ciastka zupełnie nieskomplikowane, inaczej w ogóle człowiek by z kuchni nie wychodził.

Ciekawostką może być również, że te same ciasteczka, które w naszym kraju stanowić miały tak doskonały dodatek do “obiadów obywatelskich”, znane są w tej samej formie w wielu rejonach świata. Skąd do nas, lub od nas przywędrowały pozostanie, pewnie na zawsze, słodką tajemnicą. Taki wypiek w literaturze kulinarnej do lat 50 określało się często mianem “Russian teacakes“, którą to nazwę sprawnie podmieniono w tamtym okresie na biscochitos – meksykańskie ciasteczka ślubne. Być może to przypadek, być może wpływy polityczne. Ja tam pozostanę przy określaniu ich rodzimym mianem kulek orzechowych. Koniecznie spróbujcie!

Proces przygotować zacząć trzeba od uprażenia orzechów. Etap o tyle przyjemny, że już na wstępie dom wypełni przyjemny zapach.

Teraz wystudzone wystarczy już tylko rozdrobnić na drobną (choć nie jakoś pedantycznie) mączkę i główny, magiczny składnik naszych ciasteczek gotowy!

W zasadzie to już teraz wszystko idzie “z górki”. Połączenie składników w jednolitą masę, a tym bardziej formowanie z niego niewielkich kulek zajmuje dosłownie minutkę.

A to już efekt po upieczeniu – ciastka pozostają blade, choć tworzą się na nich charakterystyczne spękania przywodzące na myśl główny ich składnik – orzechy włoskie.

Skoro te ciastka takie bladziutkie – ktoś mógłby spytać – to jak w ogóle poznać czy już czas wyjmować je z piekarnika. Otóż wyciągać jak się zrumienią – tyle, że od spodu. Widać to zresztą trochę na zdjęciach. Od spodu wyglądają o tak:

W takiej formie, po wystygnięciu w zasadzie można je już bez żadnych przeszkód i ze smakiem zjeść. Jeśli jednak zależy nam na dodatkowym elemencie dekoracyjnym, że o słodyczy nie wspomnę, polecam by jeszcze ciepłe obtoczyć w cukrze pudrze. Proces tez przebiegnie w dwóch etapach, gdyż za pierwszym razem większość posypki w gorące kulki po prostu wsiąknie.

Już zimne trzeba zatem ponownie potraktować pudrem…

Tak przygotowane przechowywać można nawet do kilku tygodni w szczelnie zamkniętym pudełku. Smacznego!