Kulebiak z kapustą i grzybami według przedwojennej receptury oraz kulebiak w scenie z filmu z 1938 r.

“Święta, święta i po świętach” – ciśnie się na usta, choć nawet to dobitne stwierdzenie za grosz nie przybliża mnie do pogodzenia sie z faktami. Bo Święta trwają zawsze zbyt krótko, zwłaszcza biorąc pod uwagę ilość i intensywność przygotowań, jakie przypadają w udziale zdecydowanej większości kobiet w naszym kraju. Te zarwane noce, czerwone ze zmęczenia i krojenia cebuli oczy, pierogi lepione w ilościach adekwatnych na posiłek dla kompanii wojska, te wszystkie ciasta, sałatki i co? I w sumie to tylko smaku można sobie narobić bo nawet człowiek nie zdąży się tego wszystkiego porządnie najeść, a już za pasem Nowy Rok, a potem to już tylko dieta! I choć typowo Świąteczne potrawy najlepiej smakują właśnie w tym wyjątkowym okresie w roku, lubię umilić sobie dzień nawiązującym do nich posiłkiem nawet i po oficjalnym sezonie.

Zwłaszcza jeśli przygotowałyście w tym roku ilości farszu z kapusty i grzybów, które potrzeby Waszej rodziny po prostu przerosły, być może tak jak ja – macie jeszcze zamrożonych kilka jego pudełek. Wykorzystać można go naturalnie na sto sposobów, ja jednak chciałabym do listy dorzucić jeszcze pomysł sto pierwszy –  kulebiak. I choć wspominam o tej potrawie na blogu po raz pierwszy, zdecydowanie pojawi się w innych odsłonach jeszcze nie raz, gdyż danie to przyjmować może różne oblicza a bez przepisu na co najmniej kilka jego wariantów nie mogła obejść się żadna książka kucharska przed wojną. Czarujący ślad kulebiaka znaleźć można nawet w polskim filmie – poniżej scena z jednej z moich ulubionych produkcji “Paweł i Gaweł” z 1938 roku. No czyż nie chce się samemu skosztować takiego “kulebiaczka”?

 

Kulebiak do kuchni polskiej przywędrował z kuchni rosyjskiej. W starszych źródłach określany formą “kulebiag” lub “kulebiaga” tradycyjnie nadziewany był farszem rybnym, często z dodatkiem jaj ugotowanych na twardo. Najczęściej spotykaną była odmiana farszu na bazie wiazigi (używano również określenia wyziga) – suszonych i splecionych odpadków z jesiotra (dawniej do dostania w delikatesach).  I choć próżno dziś szukać wiazigi w sklepach, z powodzeniem wciąż możemy przygotować kulebiak nadziewany rybnym farszem. Również wybór rodzaju ciasta do kulebiaka pozostawia pewną dowolność – może być oryginalne – drożdżowe, kruche albo francuskie, choć mam wrażenie, że właśnie w tym pierwszym wariancie danie da się najdłużej przechowywać bez uszczerbku na smaku i teksturze.

Niedługo opublikuję wersję tego przepisu z farszem rybnym, a tymczasem, korzystając z sezonu, polecam wypróbowanie w swoich domach wersji z kapustą i grzybami, zapiekanymi w drożdżowym cieście. Ciasto można naturalnie jeszcze bardziej zawinąć – jak makowca, dzięki czemu jeszcze łatwiej będzie się go kroić. Można go również fantazyjnie udekorować kawałkami ciasta, ponacinać, zapleść warkocze – co komu fantazja podsunie. Jeśli taki zrobicie, pochwalcie się koniecznie zdjęciem na Instagramie lub Facebooku-u. W przedwojennych książkach pisano o podawaniu kulebiaków po zupach. Jeśli służyć miał za paszteciki, przygotowywano go już raczej w formie indywidualnych pieczonych pierożków. W dzisiejszych, dużo bardziej ulgowych w kwestii kulinarnych obyczajów czasach, kulebiak sprawdzi się znakomicie podany z kubkiem gorącego barszczu lub tak jak na powyższym filmie – podany jako samodzielne danie. 

Ciasto na kulebiak z tego przepisu nie sprawia żadnych psikusów i zawsze pięknie wyrasta.

Już zwinięty można udekorować w dowolny sposób – ja wycięłam z pozostałych okrawków ciasta wzorki, dla bardziej ambitnych można jednak z powodzeniem pokusić się również o jakieś sploty.