Magiczna chałka z kruszonką i o tym jak pachną wspomnienia

Jaka chałka jest każdy wie i pewnie jeszcze z dzieciństwa doskonale pamięta. Słodka, pachnąca drożdżami i wanilią, delikatna i cudownie puszysta. Idealna posmarowana tylko zimnym, świeżym masłem i koniecznie obsypana solidnie kruszonką! Bo i co to niby miałaby być za chałka bez kruszonki?! Zanim zresztą kromka takiego pieczywa wylądowała na talerzu i doczekała wspomnianego masła pamiętam, że zazwyczaj kruszonki na chałce mało co już zostawało bo wszyscy co chwila już ją cichcem podskubywali.

W chałce w ogóle jest coś magicznego i pomimo, że nie gości przecież na stołach codziennie – u większości ludzi wywołuje jak najcieplejsze skojarzenia i budzi pewien rodzaj nostalgii. Na myśl od razu przychodzi ten słodki zapach unoszący się w domu oraz wspomnienia dzieciństwa, kiedy zapijało się taką chałkę – tu już były różne szkoły – mlekiem, gorącym kakao czy bawarką. 

Być może ze względu na swój nietuzinkowy kształt, misterne sploty i owianą nutą tajemnicy historię, chałka jawi nam się jako coś wyjątkowego. I taka rzeczywiście jest. Rzeczona wyjątkowość zaczyna się już na tym, że jest to zasadniczo najstarsze pieczywo świata, o którym mowa jest już w Biblii. Sama jej nazwa wywodzi się z języka hebrajskiego i do tej pory w zagranicznych przepisach funkcjonuje jako challah. Tak, tak – sama również byłam niepocieszona dowiedziwszy się, że chałka nie jest wypiekiem charakterystycznym tylko dla Polski… Znają ją również doskonale w innych częściach świata – w Czechach choćby to vánočka, w Grecji – tsoureki. Do tej pory w kulturze żydowskiej chałka jest ważnym elementem praktyk religijnych a w zależności od święta, jakiemu podanie na stół chałki towarzyszy, nadaje się jej różne kształty i przygotowuje z różnej ilości splotów. Ale! Jakkolwiek chałka nie ma może rodowodu polskiego, niewątpliwie dołożyliśmy coś od siebie do jej obecnego, tak dobrze znanego kształtu. Czytając o tradycyjnych challah natknęłam się bowiem na informację, że w obecnym kształcie pieczywo to zaczęło występować dopiero ok. XV wieku a charakterystyczny pleciony kształt powstał w wyniku przenikania się zwyczajów kulinarnych z kulturami wschodniej Europy, gdzie w podobny sposób zaplatało się przecież kołacze. Mamy zatem swoje “trzy grosze” w imponującym wyglądzie chałki! Tradycyjne chałki raczej rzadko występują również z kruszonką. Zazwyczaj jest to sezam lub mak a samo ciasto jest zdecydowanie mniej słodkie od chałki nam znanej. Ze względu na obwarowania religijne, chałka żydowska przygotowywana jest również na wodzie nie zaś jak nasza dzisiejsza – na mleku i już z samego tego faktu wynikać będą oczywiste różnice w smaku pieczywa.

Wbrew pozorom, wykonanie chałki w domu wcale nie jest tak trudne jak mogłoby się wydawać. Owszem, potrzeba nieco cierpliwości ale praca z tym ciastem jest naprawdę przyjemna i raczej bezproblemowa. Jak w przypadku każdego drożdżowego, trzeba mu po prostu dać czas. I to nie tylko bierny czas – na wyrastanie, ale również ciasto wyrabiając. Bo właśnie w długim czasie wyrabiania leży cała tajemnica chałki. Wyrabiać należy ją co najmniej 20 minut – to właśnie zapewni nam odpowiednią, charakterystyczną strukturę i sprawi, że będziemy mieli chałkę a nie ładnie zaplecione ciasto drożdżowe.

Chałka przygotowana według tego przepisu wspaniale się również przechowuje. W zupełnie magiczny dla mnie sposób smakuje równie dobrze na drugi a nawet i trzeci dzień po upieczeniu. Jeśli okaże się, że w Waszym domu znika jednak zbyt wolno (w co szczerze wątpię), cudownie nada się do przygotowania tostów francuskich czy na chałkowe sucharki. 

Podany przepis to proporcja na dwie chałki.

Ciasto po wyrobieniu będzie dość luźne, w miarę możliwości starajmy się nie dodawać zbyt dużo mąki by niepotrzebnie go nie “dociążać”.

W przepisie celowo zaznaczyłam, że miska, którą przeznaczycie do wyrastania ciasta powinna być duża… Sami zobaczcie dlaczego:

Po wyrośnięciu, ciasto dzielimy na wałeczki, z których następnie zaplatamy chałkę. Ważne, by zwężały się one na końcach – nawet bardziej niż te tu moje – zapewni to, że gotowa chałka będzie ładnie wyrośnięta na środku.

Gotową chałkę przykrywamy ściereczką i odstawiamy do ponownego wyrośnięcia…

A po chwili… znowu niespodzianka! Nawet taka pozaplatana nie przestaje rosnąć!

Najlepsza jeszcze ciepła, ze świeżym masłem! Komu kawałek?